Noögenische Neurosen

Binnen de traditionele psychoanalyse wordt veronderstelt dat neurosen onder meer zouden ontstaan door conflicten tussen stuwkrachten en driften. Noögenische neurosen ontstaan echter uit conflicten tussen verschillende waarden, morele conflicten of geestelijke problemen. Frankl stelt dat existentiële frustratie bij noögenische neurosen vaak een belangrijke rol speelt. Frankl geeft voor de hand liggend aan dat klassieke psychoanalyse
geen geschikte therapie is bij de behandeling van noögenische neurosen maar juist de Logotherapie die de moed heeft om door te dringen tot de geestelijke dimensie van het menselijk bestaan. Het Griekse woord Logos staat niet alleen voor betekenis, maar betekent ook geest. Het streven en de frustratie van het streven naar een zinvol bestaan worden in Logotherapie beiden benaderd in geestelijke termen (geestelijke dimensie). Frankl maakt duidelijk dat hij zich hierin distantieert van de klassieke psychoanalyse en geestelijke zaken

niet herleid tot onbewuste bronnen en begrippen die uitsluitend gekoppeld zijn aan driften (driftmatige dimensie).



Frankl vervolgt zijn uitleg door te stipuleren dat een bepaalde hoeveelheid conflicten normaal is en zelfs gezond. Opmerkelijk is dat “lijden” binnen Logotherapie niet een pathologisch verschijnsel is. In plaats van een neurotisch symptoom kan het juist een menselijke prestatie vertegenwoordigen. Met name wanneer dit lijden voortkomt uit existentiële frustratie. Met stelligheid spreekt Frankl de vooronderstelling tegen dat de zoektocht naar de zin van het leven voortkomt uit of het gevolg is van een geestelijke stoornis. Existentiële frustratie hoeft niet pathologisch nog pathogeen van aard te zijn. Bezorgdheid en wanhoop over de zin van het leven zijn weliswaar geestelijke noden maar per definitie geestesziekten. Wanneer een hulpverlener geestelijke noden verwart met geestesziekten kan de cliënt als het ware nodeloos onder een berg verdovende middelen komen. Het symptoom wordt daarbij aangepakt, maar niet de oorzaak. De taak van de hulpverlener is zijn cliënten te faciliteren hun existentiële groei en ontwikkelingscrises helpen te boven te komen. Het doel van Logotherapie is cliënten bij te staan de zin van het
bestaan te ontdekken.

Logotherapie vertoont overeenkomsten met psychoanalyse voor
zover de verborgen logos aan cliënten kan worden getoond. Logotherapie beperkt zich echter niet tot enkel de driftmatige gegevens binnen het individueel onderbewuste, het werkveld van logotherapie omvat tevens geestelijke realiteiten. Hierbij kan gedacht worden aan de zin van het individuele leven dat dient bewerkstelligt te worden alsook de wil tot
betekenis te behalen. Frankl stelt dat er in elke analyse gestreefd wordt de cliënt bewust te maken van evidente concrete verlangens die in het diepst van hem of haar leven. Deze intentie is er zelfs wanneer de analyse onvoldoende aansluit bij de geestelijke/noölogische aspecten. Een significant verschil tussen Logotherapie en psychoanalyse is dat de mens niet beschouwd wordt als een stimulus response organisme, maar als een entiteit voor wie het vervullen van betekenis en het leven naar waarden het hoogste doel is.